Ćwiczenia wspomagające rozwój dziecka najlepiej przeprowadzać w formie wspólnej naprzemiennej zabawy – mogą wziąć w niej udział także inne dzieci znajdujące się w rodzinie. Efekt pracy uzależniony jest w dużej mierze od systematyczności wykonywania ćwiczeń, a także od przekonania dziecka, że jest to łatwe, przyjemne i ciekawe doznanie. Ćwiczenia usprawniające analizator słuchowy nie wymagają żadnych dodatkowych pomocy, ani przygotowań. Mogą być prowadzone w każdym momencie życia domowego, przewiduje się także, że nie powinny trwać jednorazowo dłużej niż 15 – 20 minut.

                                                      Ćwiczenia do pobrania

Opracowała: Justyna Burzyńska, pedagog  FPP-P w Lidzbarku

            Zanim zaczniemy mówić o zabawie należałoby zastanowić się nad tym: Kim jest człowiek, kim  jest rozwijające się dziecko ?

            Zabawa towarzyszy dziecku od najwcześniejszych miesięcy życia: dziecko bawi się grzechotką, potem lalkami, samochodami, klockami aby później „zagrać” różnego rodzaju role w zależności od wieku życia.

            Potocznie to czynności cieszące, bawiące kogoś, pozwalające przyjemnie spędzić czas w formie rozrywki. Jest to działanie wykorzystywane dla własnej przyjemności, oparte na udziale wyobraźni, tworzącej nową rzeczywistość. Choć rządzą nim reguły, których treść pochodzi głównie z życia społecznego, ma ono charakter twórczy i prowadzi do samodzielnego poznawania i przekształcania  rzeczywistości .

            Odmianą zabawy jest gra, prowadzona według ściśle określonych reguł.

            Zabawa - obok nauki i pracy jest jedną z głównych form działalności człowieka, typową dla wieku dziecięcego. Jako swoisty główny i niezastąpiony rodzaj aktywności dziecka a zarazem środek jego  ekspresji, jest naturalną drogą zaspokajania jego zainteresowań oraz potrzeb: ruchowych, poznawczych, emocjonalnych i społecznych.

            Zabawowa działalność to wrodzona, specjalna metoda uczenia się małego dziecka, poprzez którą  uczy się i zdobywa doświadczenia .Powinna być przesiąknięta wysiłkiem, podobna do pracy, gdyż jest przygotowaniem do niej. Ma też charakter terapeutyczny, służy uwalnianiu się dziecka od napięć i leków, wywoływanych przez środowisko .Jako jedna z metod indywidualnej diagnozy, umożliwia wykrycie wielu zaburzeń dziecka, poznawanie przyczyn i motywów jego zachowania.

            Zabawa jest zjawiskiem społecznym, powstaje i rozwija się pod wpływem otoczenia. Zabawy, gry, rozrywki są kulturowo ekspresyjne. Pozostają w zgodzie z obyczajowością konkretnego społeczeństwa, są one również narzędziem socjalizowania jednostki do danego wzoru kulturowego. Jest odzwierciedleniem poznawanej przez dziecko rzeczywistości .

            Wraz z rozwojem dziecka, zabawa zmienia swój charakter i funkcje, zmieniają się też jej formy oraz treści. Początkowo działalności zabawowe indywidualne, potem wspólne, zespołowe są formą aktywności społecznej. Wprowadzają dziecko w świat zjawisk społecznych, wdrażają do respektowania norm, do współdziałania, sprzyjają kształtowaniu się postaw moralnych oraz systemów wartości. W młodszym wieku szkolnym dzieci preferują gry (często umysłowe), gdyż nie pochłania ich już  sam proces zabawy, lecz jej wynik, który usilnie pragną osiągnąć.

            Według powszechnie przyjętej klasyfikacji, wyróżniamy: zabawy twórcze, tematyczne, iluzyjne, fikcyjne, w role, w „coś”, konstrukcyjne, ruchowe i dydaktyczne. Czynności i sytuacje zabawowe łączą się w łańcuchy tematyczne. Zabawy te przygotowują do percepcji przedstawień  teatralnych, filmów i twórczego czytania. Zabawy konstrukcyjne polegają na wytwarzaniu przedmiotów, obiektów z różnorodnych materiałów bądź z gotowych elementów. Rozwijają zdolności manualne, twórcze myślenie, wytrwałość, przygotowują do świadomego przekształcania rzeczywistości.

            Zabawy ruchowe – wiążą się z wykonywaniem ruchów, głównie lokomocyjnych, wymagających szybkości, zręczności i wysiłku.

            Zaspokajają potrzebę ruchu, zapewniają harmonijny rozwój fizyczny i intelektualny. Gry ruchowe wdrażają do czynnego wypoczynku, uczą współdziałania i szlachetnej rywalizacji. Istotą zabaw  gier dydaktycznych, zwanych umysłowymi, jest rozwiązywanie zadań kończących się określonym wynikiem.

        Współcześnie terminem „gry dydaktyczne” określa się rodzaj gier kształcących różnego rodzaju umiejętności.

        Widzimy więc, że różne rodzaje zabawy zawsze prowadzą do poznania rzeczywistości i zdobycia umiejętności poruszania się w niej niezależnie od wieku życia.

BIBLIOGRAFIA :

M. Dunin-Wąsowicz „O dobrej zabawie” ,Warszawa 1972 r.

W. Dyner , „Zabawy tematycznie w domu i przedszkolu” ,Wrocław 1971r.

W. Okoń „Zabawa, a rzeczywistość”, Warszawa 1987r.

R. Więckowski,”Pedagogika wczesnoszkolna”, Warszawa 1995r.

Opracowała: Justyna Burzyńska, pedagog  FPP-P w Lidzbarku

Informujemy, że w naszej placówce realizujemy zajęcia wspierające i korygujące rozwój tzw. motoryki małej i praksji.            W ramach realizacji tych celów pracownicy poradni prowadzą zajęcia związane z „terapią ręki”.

TERAPIA RĘKI

Na czym polega Terapia Ręki?

Ręka, jako wyspecjalizowany narząd, odpowiedzialna jest w naszym ciele za wiele funkcji. Jej doskonałość polega na tym, że służy nam jako silne narzędzie do popychania, podnoszenia, siłowania się, a jednocześnie potrafi wykonywać bardzo precyzyjne i skomplikowane ruchy, jak szycie czy pisanie.

Tak szeroka specjalizacja kończyn sprawia, że to w głównej mierze ich sprawność decyduje o poziomie funkcjonowania każdego człowieka. To, co czyni nasze ręce i dłonie jest czymś niezwykle wyjątkowym i fascynującym, to rozwój kory mózgowej i skomplikowany mechanizm nerwowy. Dzięki niemu jesteśmy w stanie zapoczątkować ruch, kontrolować jego trwanie, koordynować i płynnie zakończyć.

Dla kogo przeznaczona jest terapia ręki?

Dla dzieci, które:

   - nie lubią rysować,

   - mają kłopoty z cięciem, lepieniem, z nauką czynności samoobsługi (ubieranie, wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików itp.),

   - kreślą niedokładne szlaczki, literki,

   - nieprawidłowo trzymają ołówek, ściskają go za lekko, lub za mocno,

   - wykonują czynności wymagające dużej precyzji zbyt wolno lub za szybko i niedbale,

   - nie lubią dotykać nowych i różnorodnych faktur.

Jaki jest cel Terapii Ręki?

Celem terapii ręki jest poprawa sprawności ruchowej całej kończyny górnej; udoskonalenie sprawności manipulacyjnej ręki; wykonywanie kontrolowanych i precyzyjnych ruchów palców; doskonalenie umiejętności chwytu; doskonalenie pisania; praca nad koordynacją pomiędzy dłońmi; wspomaganie utrzymywania prawidłowej postawy i poprawa koncentracji.

Jak można pracować z dzieckiem w domu?

Musimy pamiętać, że przed rozpoczęciem ćwiczeń z motoryki małej ważna jest stymulacja motoryki dużej (ogólna sprawność ruchowa), czyli bieganie, skakanie, pokonywanie przeszkód, gra w klasy, gra w piłkę, rzucanie do celu itp. Nie możemy wymagać od dziecka, które np. nie potrafi złapać piłki, aby sprawnie narysowało szlaczek.

Praca, a w zasadzie zabawa, odbywa się według określonego schematu. Bardzo ważna jest kolejność wprowadzanych zadań i ćwiczeń.

Najpierw zaczynamy od wzmacniania mięśni brzucha i grzbietu np.:

- skłony,

- przysiady,

- brzuszki,

- turlanie się,

- w leżeniu na brzuchu: pływanie na sucho, odpychanie piłki, czołganie,

- rysowanie nogami po ścianie.

Potem wykonujemy ćwiczenia rozmachowe np.:

- kreślenie w powietrzu dużych, płynnych, swobodnych ruchów w kształcie fal i ósemek (lot ptaka, szum drzew, itp.),

- kreślenie kredą na tablicy, węglem na dużych arkuszach, palcem lub patykiem na tacach z kaszą manną lub innym sypkim            materiałem obszernych  swobodnych ruchów,

- pogrubianie konturów przy zastosowaniu dużego pędzla, mazaków, kolorowej kredy itp.,

- zamalowywanie dowolnej przestrzeni dużych płaszczyzn farbami, kredą, węglem, tworzenie kolorowych krat,

- zamalowywanie określonej przestrzeni np. pól kwadratów, kół, prostokątów, dużych obrazów konturowych (od lewej, do prawej),

- zrzucanie woreczków z ramion,

- mycie okien, odkurzanie, zamiatanie,

- układanie liter i cyfr z ciała,

- dotykanie jak najwyższej półki,

- turlanie piłki po ciele dziecka,

- zwroty w określonym kierunku – w prawo, w lewo, w tył,

- zabawy ze skakanką, grę w gumę.

Następnie wykonujemy ćwiczenia manualne np.:

- gra w kręgle,

- kozłowanie piłki,

- rzucanie na odległość,

- składanie ubrań,

- czesanie włosów,

- mycie naczyń, zabawek,

- wycieranie kurzu,

- przeciąganie liny,

- nazywanie i wskazywanie części ciała,

- rzucanie kostką do gry,

- otwieranie i zamykanie drzwi kluczem,

- nawijanie nitki na kłębek,

- owijanie sznurka, skakanki na dłoni przez obroty nadgarstka,

- przekładanie z ręki do ręki,

- zakręcanie, odkręcanie kranów, nakrętek,

- czynności samoobsługowe (np. nabieranie na widelec).

Po tym zajmujemy się ćwiczeniami manipulacyjnymi np.:

- konstruowanie i budowanie z klocków,

- układanie puzzli,

- nawlekanie koralików na nitkę,

- gra w bierki,

- wycinanie nożyczkami po śladzie,

- stemplowanie,

- malowanie farbami (zamiast pędzla używamy placów) po papierze,

- obrysowanie różnych przedmiotów np.: własnej dłoni, szablonów, klocków,

- ćwiczenie kaligrafii,

- zabawy tzw. gniotkami,

- przewlekanie sznurowadeł,

- przypinanie bielizny klamerkami do sznurka,

- zbieranie drobnych elementów takich jak groch, fasola palcami jak pęsetą,

- zwijanie kuleczek z bibuły (zabawa w śnieg lub deszcz),

- lepienie z plasteliny kształtów wymagających wałkowania całą dłonią, a następnie palcami wskazującymi.

Nie bójmy się powierzać swoim pociechom obowiązków domowych, które są świetną terapią ręki. Oczywiście obowiązki domowe muszą być dopasowane do wieku dziecka. Dzięki różnym zadaniom do wykonania (np. odkurzanie, zamiatanie, ścieranie kurzu, ścielenie łóżka) dzieci uczą się również co to obowiązek, szacunek, zaradność i wdzięczność.

Zabawę kończymy relaksem. Jest to część, w trakcie której należy dać dziecku odpocząć w wybrany przez niego sposób. Może to być np. posłuchanie muzyki relaksacyjnej To moment dla dziecka, w trakcie którego dajemy odpocząć zmęczonym mięśniom.

Przed przystąpieniem do zadań wykonywanych przy biurku pamiętajmy o prawidłowej postawie, czyli:

Prostych plecach – dziecko nie powinno się garbić. Dlatego wysokość biurka i krzesła powinna być odpowiednio dobrana do wzrostu malucha. W domu sprawdzą się meble z regulowaną wysokością.

Stopach opartych o ziemię.

Kolanach ugiętych pod kątem 90 stopni.

Opartym odcinku lędźwiowym i piersiowym dolnym.

Przedramionami opartymi na biurku – prawidłowe ułożenie rąk to swobodnie oparte i ugięte pod kątem 90 stopni w łokciach kończyny górne, a także  łokcie wystające poza blat. Jeżeli dziecko unosi barki do góry, może to oznaczać, że biurko jest zbyt wysokie.

Głowie lekko pochylonej nad stołem – odległość oczu od długopisu powinna wynosić około 30-35 cm. Dziecko nie powinno być zgarbione i wyraźnie  pochylone nad zeszytem.

Bibliografia:

1. „Terapia ręki” Wioletta Bartkiewicz, Aneta Giczewska

2. Dbam-o-siebie.pl