Przykłady gier, ćwiczeń oraz zabaw z małym dzieckiem w domu

                                             usprawniających narządy:

                                             artykulacyjne

                                             słuch

                                             oddech

                                             fonację

Ćwiczenia usprawniające aparat mowy należy rozpoczynać już od najmłodszych dziecięcych lat,

ponieważ jest to intensywny okres pojawiania się głosek

Narządy artykulacyjne w wieku 5-6 lat osiągają już pełną gotowość 

Sprawne ich działanie umożliwia:

♦ prawidłowe wymawianie wszystkich głosek i budowanie wyraźnych wypowiedzi ♦

Ćwiczenia artykulacyjne powinny być wykonywane dokładnie i bez pośpiechu

Ćwiczenia z małym dzieckiem powinny mieć charakter zabawowy

Doskonałą pomocą mogą być małe lusterka

→ dzięki którym dziecko ma możliwość poznania swojego aparatu mowy ←

(mięśni mimicznych, warg, języka, podniebienia miękkiego)

Ćwiczenia języka, warg i podniebienia

przygotowują dziecko do prawidłowego mówienia

Rola dorosłego polega na

pokazaniu poprawnie wykonanego ćwiczenia i zachęcaniu dziecka do pracy

przez chwalenie za podejmowany wysiłek, choćby efekty nie były od razu widoczne.

Niech będzie to czas dobrej zabawy.

Nie krytykujmy, ani nie zmuszajmy do ćwiczeń.

Do pobrania gry i zabawy usprawniające aparat mowy

Opracowała na podstawie literatury

logopeda   M. Jebram- Chełmińska

 Grafomotoryka to dla nas złożone czynności psychoruchowe, których przebieg i efekt zależą od poziomu rozwoju funkcji w nie zaangażowanych oraz ich współdziałania. O sprawności grafomotorycznej stanowią, pierwszoplanowo, koordynacja wzrokowo-ruchowa, sprawność manualna i percepcja wzrokowa. Wymaga ona zdolności naśladowania ruchów, wykonywania ruchów sekwencyjnych i precyzyjnych (lewa półkula mózgu). Sprawność rączek dziecka ma olbrzym wpływ na poziom graficzny jego prac. Wszelkie ćwiczenia graficzne poprawiają poziom pisma i rysunków.

Ćwiczenia grafomotoryczne, dla kogo?

• dla dzieci z trudnościami w nauce pisania

• dla dzieci z obniżonym poziomem graficznym pisma

• dla dzieci z powolnym tempem pisania

• dla dzieci ze zbyt mocnym napięciem mięśniowym ręki podczas pisania

• dla dzieci z niskimi umiejętnościami manualnymi

• dla dzieci z zaburzeniami percepcji słuchowej, wzrokowej, rozwoju ruchowego, lateralizacji oraz orientacji przestrzennej.

Jaki jest cel ćwiczeń grafomotorycznych?

Celem ćwiczeń grafomotorycznych jest zwalczenie trudności dziecka w nauce pisania oraz rysowania, wyćwiczenie mięśni odpowiedzialnych za ruchy przy zadaniach manualnych i doprowadzenie płynności, rytmu oraz dokładności pisania do zadowalających efektów.

Jak rozwija się grafomotoryka?

Dziecko w wieku 3 lat:

• Przytrzymuje papier

• Przypadkowość ruchów

• Spontaniczność bazgroty, nie wychodząca poza papier

• Rysuje kreski poziome oraz pionowe

• Próbuje narysować krzyżyk

• Tworzy pierwsze wzory np. dorysowując kreski do koła (słońce)

Dziecko w wieku 4 lat:

• Kopiuje proste wzory

• Potrafi narysować postać z przynajmniej trzema częściami ciała

• Rysuje krzyżyk naśladując czynność innej osoby

Dziecko w wieku 5 lat:

• Prawidłowo trzyma ołówek

• Rysuje trójkąt i kwadrat

• Odwzorowuje proste szlaczki

• Dodaje więcej części ciała w rysunku postaci

• Rysuje dom, drzewo, samochód bez wzoru

• Maluje pędzlem, wycina nożyczkami

Dziecko w wieku 6 lat:

• Lepiej maluje i wycina (skomplikowane kształty)

• Tnie inne materiały niż papier

• Brak płynności ruchów

Dziecko w wieku 7 lat i więcej:

• Ma prawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego

• Uczy się pisania w liniaturze

• Pismo jest mało kształtne

• Kreślenie szlaczków jest łatwiejsze

Przygotowanie ręki do pisania, czyli ćwiczenia usprawniające pracę

nadgarstka oraz palców:

Ćwiczenia wspomagające najlepiej przeprowadzać w formie wspólnej zabawy. Podzielone są na kolejne części zgodne z naturalnym rytmem rozwoju sprawności manualnej, przewiduje się także, że nie powinny trwać dłużej niż 15 – 30 minut. Efekt pracy uzależniony jest w dużej mierze od systematyczności ich wykonywania, a także od przekonania dziecka, że jest to łatwe, przyjemne i ciekawe doznanie.

Przykłady ćwiczeń-zabaw poprawiających grafomotorykę dziecka:

• lekkie moczenie końcówek palców w farbie i „deszczowe stemplowanie” kartek w rytm wspólnie śpiewanych piosenek, lub w rytm wymawianych odgłosów deszczu / kap, kap – plum- plum - pac, pac …itp.

• Wydzieranie małych kawałków papieru- np. robienie konfetti

• Wydzieranie małych kawałków papieru i formowanie kuleczek, wylepianie obrazka uformowanymi kuleczkami

• Przygotowanie dla dziecka tacki z bułką tartą/ kaszą manną, rysowanie w niej kształtów palcami i odgadywanie ich

• Przyczepiamy stare gazety na przykład na drzwiach – chodzi o malowanie w pozycji stojącej. Dziecko maluje na przyczepionych gazetach jednym palcem moczonym w farbie

• Obrysowywanie konturów prostych domowych przedmiotów w pozycji stojącej nad stołem. Dziecko samo wybiera określona przez rodzica ilość przedmiotów do zabawy. Narzędziem wskazanym do tego ćwiczenia jest mazak

• Kreślenie linii z zachowaniem kierunku pisania (poziomo, pionowo)

• Ćwiczenia ruchowe usprawniające ruchy ręki, dłoni, nadgarstka i palców obu rąk, np. ruchy kręcenia ciasta / można wspólnie przygotować ciasto na naleśniki

• Rysowanie mazakiem lub malowanie farbami fal, spirali, ślimaczków, kół na starych gazetach

• Kreślenie różnymi technikami linii pionowych, poziomych oraz figur geometrycznych

• Ćwiczenie drobnych ruchów ręki – „solenie” kaszki mannej (tartej bułki) na arkusz kolorowego papieru pokryty klejem. Zadaniem dziecka / i dorosłego / jest zasypanie równomiernie całego arkusza tak, by kaszka przykleiła się do kleju

• Tworzenie mozaik / dowolnych kompozycji z dużych kawałków papieru – można podać kawałki przygotowane wcześniej lub polecić wydzieranie kawałków z kolorowych gazet. Pracę dziecko może uzupełnić „tajemniczymi niespodziankami”, np. patyczkami, wstążeczkami, tasiemkami itp. podanymi przez rodzica

• Tasowanie kart, rozkładanie talii, układanie budowli z kart

• Zapoznawanie z kierunkami: prosto w lewo / prosto w prawo na podstawie zabaw, np. posuwanie pionków po szachownicy lub „sterowanie robotem” przy budowaniu budowli klockowych.

• Na stole rozkładamy pojedyncze strony gazety. Dziecko kładzie na gazecie obie dłonie i starając się poruszać tylko palcami próbuje zgniatać ją na kulkę

• Ugniatanie i zapełnianie plasteliną powierzchni figur geometrycznych

• Wałkowanie i nakładanie stworzonych wałeczków plasteliny na kontury rysunków

• Wycinanie pasków papieru wzdłuż narysowanej linii

• Cięcie bez narysowanej linii wzdłuż krawędzi

• Odrysowywanie przez dziecko różnych przedmiotów o kształcie koła. Gdy są już przygotowane wzory różnej wielkości kółek przystępujemy do wycinania: cięcie po łuku, wycinanie po śladzie

• Malowanie palcami obu rąk jednocześnie. Swobodne zamalowywanie kartki/ malowanie palcami linii pionowych

• Zamalowywanie farbami (jednym kolorem) większych płaszczyzn np. aleja w parku, szeroka jezdnia (należy pilnować kierunku ruchów ręki: góra – dół, lewa – prawa)

• Łączenie wykropkowanych linii

• Precyzyjne kolorowanie odcinków w prostokącie

• Domalowywanie brakujących części – wykorzystanie formy zabawowej. Na przemian (dorosły – dziecko) rysują duże konturowe rysunki tak, by zawsze brakowało widocznego elementu

• Układanie całości z części wg wzoru, np. puzzle

Zanim dziecko zacznie pisać, musi zdobyć naprawdę wiele umiejętności.

 Ważna jest koordynacja całego ciała

 precyzja ruchów

 koordynacja wzrokowo-ruchowa

Ćwiczenia manualne oraz graficzne

(które ułatwią dziecku w przyszłości proces nauki pisania)

♥ wykonujemy ze wszystkimi dziećmi ♥

Tymi, które rozwijają się w normie, a także tymi, które wykazują różnego rodzaju zaburzenia

Bibliografia:

Aneta Domagała, Urszula Mirecka- „Grafomotoryka w diagnozie logopedycznej”

https://mojprzedszkolak.pl/

Aneta Domagała- „Symptomatologia zaburzeń grafomotoryki – uwarunkowania sytuacyjne, trudności w ocenie”

Wpływ literatury dziecięcej

na kształtowanie osobowości dziecka

Artykuł do pobrania

                                                                                                                   Opracował: Zespół ds. terapii PP-P w Działdowie